La cayida d'Asturies, vista por un dibuxante inglés

Ochobre ye un mes que pinta muncho na historia d'Asturies a lo llargo del primer terciu del sieglu XX. D'una parte, ochobre foi el mes de la revolución de 1934, pero ochobre tamién foi, tres años depués, el mes en que la Guerra Civil remataba nel frente norte cola entrada de les tropes nacionales en Xixón. el Puertu d'El Musel foi naquellos díes la última esperanza pa bien de xente qu'intentaba escapar del avance del exércitu franquista, y munchos barcos valieron de mediu d'escape pa xente republicano que, nel meyor de los casos, foron a dar a puertos de Bretaña, mientres qu'otros cayeron énte'l bloquéu del acorazáu Cervera o

La traxedia de la Guerra Civil pasó en mediu de la pasividá de los países estranxeros como Francia y el Reinu Xuníu, que nun quixeron marcase al favor de la república, mientres qu'Italia y Alemania, potencies facistes, ayudaron enforma al trunfu de l'alzamientu militar na guerra. Con too y con ello, dellos medios de comunicación estranxeros criticaron la política de neutralidá de los sos gobiernos na cuestión de la Guerra Civil española. Ún d'estos medios foi el "Evening Standard" periódicu inglés que tenía en nómina a David Low, ún de los más importantes dibuxantes de la primer metada del sieglu XX. Persona comprometida con causes d'izquierda, David Low, del que se fizo una retrospectiva de la so obra esti añu n'Inglaterra, fizo referencia a Asturies nuna de les sos tires pal diariu británicu. El dibuxu en cuestión, qu'apaeció'l 29 d'ochobre de 1.937, fai referencia a la cayida del frente norte, y presenta un náufragu que salió de Xixón (como se conoz pola inscripción "Gijón refugee") pidiéndo-y socorru a un barcu de guerra inglés. L'oficial del barcu respuénde-y "tien usté que decatase de que nun puedo salvalu, porque entós nun diba tener escusa pa salvar a la so tía, la so güela y tol pueblu español, y caro, en barcu nun caben toos, asina que, en bona lóxica, faiga'l favor d'afogase tranquilamente como un buen perdedor". Esti dibuxu recuperóse gracies a la esistencia del "Cartoon Centre Catalogue" una iniciativa de la Universidá de Kent que ta poniendo na rede la obra de los caricaturistes ingleses más importantes. La visita al web paga'l tiru.

Anque l'estudiu de la historia xustifica la crítica a la política de "non intervención", hai que dicir que la realidá tampoco nun concueya col casu concretu que plantegó David Low nesti dibuxu. El llibru "El Cervera a la vista" que'l web "Asturias Republicana" reproduz cásique enteru, esplica como los barcos ingleses que patrullaben el cantábricu sí qu'aidaron a los náufragos qu'alcontraron, recoyendo el cruceru "Southampton" a un total de 280 persones.