Rafael Valdés y Pablo San Martín xorrascaron na rellación de les ideoloxíes d’enantes de la Guerra col asturianu

La primera de les ponencies de la mañana d'ayeri dientro del alcuentru "llingua, clase y sociedá" tenía de tratar de mano sobre "La ideoloxía llingüística del movimientu obreru na Asturies d'entesieglos", pero l'historiador Rafael Rodríguez Valdés aparcó de mano'l tema central de la ponencia pa falar sobre'l papel qu'han tener la historia y los historiadores na sociedá, incidiendo na so función social y remarcando la necesidá d'afuxir de caxellos estancos nes diferentes estayes de la ciencia. Rodríguez Valdés refirióse a dos conceptos qu'emplegó a lo llargo de la so charra, diferentes pero interrellacionaos, como son la mentalidá y la ideoloxía. A partir d'estes primeres consideraciones, el ponente planteó la total validez de l'afirmación del perconocíu sociollingüista valencianu Rafael Ninyoles pola cual "les llingües nin lluchen nin choquen: son los grupos sociales los qu'entren nuna rellación cooperativa o antagónica" a lo qu'amestó que "nun se pue separtar la llingua de la realidá social y política de los sos falantes".

Rodríguez Valdés afirmó que "Les condiciones materiales influyen enforma nos prexuicios y estigmes llingüísticos" pa pasar darréu a analizar la presencia del asturianu y el so usu dientro del movimientu obreru n'Asturies d'entesieglos, conseñando la so escasa presencia nos medios escritos, anque citó, ente otros, el casu de la prensa socialista, onde la presencia de léxicu asturianu nes sos fueyes yera significativa, rescamplando'l fechu de que les palabres y espresiones n'asturianu "diben en cursiva", col sentíu diferenciador qu'esto lleva arreyao. L'historiador que más trabayáu tien el tema de la presencia del asturianu nes actividaes de la izquierda d'enantes de la Guerra Civil afirmó que "anque l'usu escritu del asturianu foi mui minoritariu, "hai constancia de bien de mítines que se dieron n'asturianu". L'escasu emplegu escritu del asturianu, según l'historiador, pue interpretase ente otres razones pola falta de competencia ente los grupos políticos por emplegar la llingua.

Na otra sesión de la mañana, el sociólogu Pablo San Martín abordó'l tema "modernidá, llingua y rexonalismu n'Asturies del primer terciu del sieglu XX". Una de les primeres cuestiones que destacó al respective'l sociólogu sierense ye que'l rexonalismu, mayor interesáu nel caltenimientu de la llingua "yera un fenómenu que s'inxertaba na corriente conservadora y que nunca llegó a conectar col movimientu obreru nin tener una perspectiva de clase". Anque'l nucleu central de la ponencia yera'l dedicáu al rexonalismu d'enantes de la Guerra Civil, el sociólogu fexo referencia tamién al asturianismu durante'l franquismu, particularmente a los "franquistes particularistes" del IDEA, por mor que "a lo llargo del'l franquismu caltúvose un ciertu asturianismu cultural qu'enllazaba col rexonalismu d'enantes de la Guerra, un asturianismu per otru llau plenamente inxertu nes coordenaes del réxime".

Centrándose nel tema de la so comunicación, San Martín repasó los proyectos mas relevantes que dende'l rexonalismu políticu (Junta Regionalista del Principado, Liga Pro- Asturias etc.) o l'asturianismu cultural (grupu La Quintana, Centro de Estudios Asturianos etc.) surdieron na Asturies de final del sieglu XIX y entamu del XX. Ente les característiques que citó d'esos proyectos, San Martín quixo destacar que "víen a la clase obrera como un de los elementos qu'acababen con una Asturies idealizada, una especie d'Arcadia rural que tenía como símbolu la llingua y que yera l'únicu espaciu onde esta cobraba sentíu", concluyendo que la so preocupación pol asturianu nun diba mas allá nel meyor de los casos de "querer dotalu d'una gramática y diccionariu, lo mesmo que d'una producción lliteraria mas bayurosa" o n'otros como "una realidá que diba desapaeciendo irremediablemente y que víen subordinada al castellanu"