La Sociedá de los Humanitarios de Samartín y Morea, galardonaos como 'Pueblu Exemplar'

La Sociedá de los Humanitarios de Samartín y el pueblu de Morea, nel conceyu d'Ayer, son los galardonaos col Premiu al Pueblu Exemplar d'Asturies qu'otorga la Fundación Príncipe d'Asturies.

La candidatura de Torazu (Cabranes) foi también finalista nes deliberaciones del xuráu qu'ayeri dio'l fallu a conocer nel Hotel Reconquista d'Uviéu. Al galardón optaben 21 candidatures.

El Xuráu destacó nel acta la "capacidá y determín" de los galardonaos. Asina, nel mencionáu acta reconozse la "capacidá y determín nel caltenimientu del espíritu d'activa solidaridá al qu'históricamente fai honor el so nome y que tan eficazmente representó al traviés del tiempu y de difíciles vicisitudes, y que les sucesives xeneraciones supieron asumir con fidelidá a los sos principios y renováu entusiasmu colectivu, custodiando y enriqueciendo la herencia cultural que se reconoz y premia por mayoría".


El Xuráu d'esti Premiu -convocáu por decimoctavu añu consecutivu pola Fundación Príncipe d'Asturies- tuvo presidíu por Francisco Rodríguez, presidente de Reny Picot, y integráu, ente otros, por Jesús Arango, profesor d'Economía aplicada de la Universidá d'Uviéu, Evaristo Arce, escritor y periodista, Isabel Campuzano, miembru del Institutu pa la Calidá Turística Española n'Asturies, Efrén Cires, presidente de Carbonar, Fernando Delgado, fundador de 'Los Quijotes de Asturias', María Ángeles Fernández, presidenta de la Federación de Muyeres Empresaries y Directores Asturianes, Luis Felipe Fernández, profesor del IES de A Veiga, Nicanor Fernández, director de la Fundación HC, y José María Fernández del Viso, ex conceyal de Cultura del Conceyu d'Uviéu.

La Sociedá Humanitarios de Samartín creárase en 1905 en Morea col oxetivu d'evitar les engarradielles ente los ganaderos llocales y los vecinos del conceyu de L.lena pol usu de les zones que llenden los dos conceyos. Complementariamente, prestaba ayuda a tolos sos miembros en casu de necesidá.

L'Asociación tomó'l so nome del patronu de la parroquia y alcordaron aconceyase cada 11 de payares pa celebrar la so fiesta, declarada d'Interés Turísticu Nacional en 1984. En tiempu de la Guerra Civil, la Sociedá desapaeció na so práctica totalidá, pero en 1966 descendientes de los antiguos miembros decidieron refundala. Superaes ya entós les disputes ganaderes vecinales, centróse nel oxetivu d'ayudar alnecestiáu y en recuperar la cultura asturiana.

Güei la Sociedá cuenta con más de 1.200 socios, casi la mitá de la población de Morea, principal población del conceyu.

Esto llevó a que Morea y Los Humanitarios seyan un binomiu inseparable, de mou que cualquier referencia a la población lleva implícita la mención a l'Asociación y vicerversa. Interesóse también pola divulgación con un concursu de cuentos n'asturianu y la creyación d'un periódicu semestral, La Voz d'Ayer. Amás, realizó un ampliu abanicu d'actividaes, como esposiciones, desfiles, verbenes y fiestes. En 1992 creyóse l'Aula de Documentación Histórica Joaquín Rodríguez Muñiz. Per otra parte, la Sociedá concede dende 1975 el premiu Humanitariu del Añu y también collabora activamente col Ayuntamientu d'Ayer y otres asociaciones na organización de distintes actividaes, como ediciones de publicaciones, semanes culturales, concursos y cites deportives, ente otres.

Na vertiente social, los Humanitarios, qu'estendieron la so actividá a tol conceyu, tenten d'amenorgar les necesidaes económiques, fomentar l'emplegu y promover la meyora de les viviendes y les infraestructures públiques. Como ún de los sos oxetivos fundamentales a cortu plazu, trabayen na creyación d'un Museu de la Escanda y la Miel, l'apertura d'una escuela sociocultural pa padres y fíos y la creyación de los Premios d'Investigación Histórica Joaquín Rodríguez Muñiz, de carácter internacional.