La relixón
Paveranos a les
creyencies relixoses de los asturianos de la Edá del Fierro,
allúmennos tres tipos de fontes: los testimonios
llingüísticos que mos da la toponimia, les inscripciones de los
primeros sieglos de la Era y les curties anuncies lliteraries que mos dexaron
los autores grecollatinos. A éstes teníemos que-yos axuntar los
motivos iconográficos qu´apaecen en contestos de calter
máxicu-ritual, asoleyaos pela relixón comparada.
La toponimia ofrez dellos testimonios nos que se pue albidrar la presencia de
divinidaes como: Deva, divinidá acuática, qu'apaez nomando
ríos y llugares venceyaos al agua (ríu en Ribadedeva; ríu
que surde de la Cuadonga; torca nel conceyu Xixón; islla énte los
cantiles del conceyu Castrillón); Navia-Nabia, tamién otra
divinidá acuática (Ríu Navia, nel occidente d'Asturies y
Nabia, riega en Peñamellera). El nome del dios Belenos paez que
quedó en Beleño (Ponga) y en Belén (Valdés).
Taranis en Tarañes (Ponga) y Tarañosdiós (Cangues
d'Onís) y Vindonus en Bendueños (L.lena).
Pela epigrafía de dómina romana conocemos delles otres entidaes
divines como (Du)lovio Tabaliaeno adoráu polos Luggoni Arganticaeni,
etnónimu nel que tamién reconocemos la rellación d'esti
pueblu astur cola divinidá pancéltica Lug (luggoni, descendientes
de Lug). Otra entidá divina Nimmedo Aseddiago taría rellacionada
col santuariu (celta "nemetum"). Evedutoniu Barciaecu y Reus Pecio
Parameco, son otres divinidaes males d'interpretar; la primera fadría
mención al so allugamientu nuna barcia, mentes que la segunda
podía tener desplicación per una pallabra d'aniciu
indoeuropéu que se caltién nel alemán reuse (xigante).
El sacrificiu de castrones, prisioneros y caballos al dios de la guerra -que
podríemos identificar con Cosus- ta constatáu por
Estrabón, que tamién refier la esistencia d'un "dios ensin
nome al que-y dan cultu nes nueches de lluna danciando hasta riscar l'alba
delantre la puerte de les cases", identificáu col Dis Pater galu,
del que fala Julio César, y al que esti pueblu tenía como
antecesor primixeniu.
