ESCOLINOS Ye'l tiempu de suañar Nun se sabe mui bien cuál ye l'orixe del antroxu. Nel mundu llatinu hai varies fiestes que tienen el mesmu carácter que l'antroxu cristianu, como les fiestes Antesteries, n'honor a Dioniso o les famoses celebraciones saturnales romanes. Munchos creen que ye una fiesta celta, namás hai que fixase nos antroxos celtes del Halloween. Actualmente sábese que los rasgos principales del antroxu apaecen en munches cultures: mazcaraes nos pueblos d'África, n'América precolombina o nel Xapón. N'Asturies foi una de les fiestes más señalaes. Celebrábase en casi toles aldees, villes o ciudaes. Hasta bien entráu'l sieglu vente cada sitiu tenía un vezu de celebralo según les sos posibilidaes, anque polo xeneral al nun haber munches perres lo primordial yera pasalo bien y que tol mundu participaren de la folixa. Como nun yera posible mercar los disfraces nes tiendes, la xente daba-y un toques d'imaxinación y de personalidá colo poco qu'había. Por esti motivu casi too valía, dende colches vieyes, manteles de casa o trapos remendaos. Les mázcares más tradicionales yeren de pelleyos d'oveya o tiestes d'osu o mula y teles pal cuerpu. En dalgunes ocasiones p'amazcaráse tiznábase la cara de negro con un corchu quemáu. N'otres poníase una careta fecha de cartón, madera o trapu. Fuxir de les rutines y suañar con otros mundos posibles ye l'oxetivu d'esta fiesta, asina que yera típico'l cambiu de sexu: los homes diben de muyeres y les muyeres d'home. El vezu yera armar espolines, burlles, comedies y xirigoncies. Pa ello en tolos pueblos asturianos había dellos personaxes típicos. Los guirrios diben vistíos de blanco, faxa colorao na cintura y un cinchu de cueru tremáu de cencerros que facíen muncho ruíu al movese. Llevaben tamién una pértiga llarga que-yos permitía saltar penriba de muries y sebes. El gorru, de pelleyos d'oveya, yera picudu. La cara solíen tapala con una mázcara colorada. Otros mazcaritos famosos yeren los vexigueros, mui asemeyaos a los guirrios pero con boina blanca. Portaben vexigues inflaes d'animales coles que solmenaben a la xente qu'atopaben. Taben tamién los sidros de Pola Siero, los zaparrastros y zamarrones, xunto los zancudos de Quiros que caminaben en zancos, agora llamentablemente yá nun se ven. Había personaxes qu'enxamás faltaben: vieyos gorrumbos, barberos, mélicos, militares y cures. Dalgunos entamábenla solmenando a la xente. N'Uviéu tenemos a la Destrozona, que diba pela cai dando escobazos. Nos pueblos marineros los pescadores ximelgaben les cañes de pescar col fin de da-yos con elles a la xente. Na actualidá lo normal ye mercar el disfraz nos grandes almacenes nes que'l cine ye'l que xeneralmente impón el so criteriu. Nestes feches la xente aprovecha a fartucase hasta reventar. Nun nos pue chocar, depués vien l'ayunu y l'astinencia de la Cuaresma. El gochu ye la estrella principal: picadiyu, butiellu, morcón. Tampoco pue faltar el pote d'antroxu, la borona o los bollos preñaos qu'ayuden a soportar el fríu típicu d'estes feches. Yera costume tamién los postres, sobre too nel Domingu'l gordu. Nun podía faltar los frixuelos, les casadielles o los bollinos de vientu. Al final de les cencerraes, los cantares y les comparses, escúchense los lloros de les plañideres nel entierru la Sardina y los insultos a los peleles, moñecos de trapu con figura de persona que yeren mantiaos y apaliaos hasta acabar quemaos, enterraos o llanzaos al mar. Con ellos morría'l tiempu de la llibertá, el tiempu de l'allegría, el tiempu de ser por dellos díes lo que tol añu suañamos. Güei ye tiempu d'antroxu Güei ye tiempu d'humor y d'ironía, seyamos dioses o diaños per un día Baillemos, xuguemos, seyamos de nuevo neños. Critiquemos, gastemos bromes, denunciemos. Abandonémonos a la folixa, al xaréu y a l'allegría. ¿Ónde taran les lates, los pitos y los cencerros? Busquemos tamién sartenes, turullos y cuernos. Güei ye tiempu d'humor y d'ironía, seyamos dioses o diaños per un día Disfrutemos de lo bueno y olvidemos el decayimientu. El menú ye mui suxestivu, comamos a fartar, nun pue faltar el pote, el picadiyu y el butiellu, nin los picatostes, los frixuelos o los bollinos de vientu. Disfrutemos de los bueno, con amigos de verdá Güei ye tiempu d'humor y d'ironía, seyamos dioses o diaños per un día Nun seyamos de la rutina prisioneros. Acabemos cola monotonía tirana. Destapemos la mirada de los suaños, quitémonos les mázcares que dan pena, seyamos por un momentu de nuevo neños. María Luz Pontón Álvarez ESCOLINOS